Alan Moore Αφιέρωμα: Οι εντιμότατοι λογοτεχνικοί κύριοι | αρ. 6

Ο γκουρού των κόμικ, o Μεγάλος Παλαιός Alan Moore, είπε πριν λίγα χρόνια να αποτίσει φόρο τιμής στη λογοτεχνία του 19^ου αίωνα. Αποτέλεσμα: ένα δημιούργημα όμοιο πειρατικός χάρτης που κρύβει ένα θησαυρό για τους ρέκτες της φαντασίας.

Πέρσι, τέτοιο καιρό περίπου, ξεκίνησα τον αναγνωστικό μου αγώνα με σκοπό να διαβάσω το corpus του έργου του πλέον σεβαστού ανθρώπου στην παγκόσμια κοινότητα του κόμικ. Σήμερα καταλαβαίνω πως, δυστυχώς, ούτε στο ένα τρίτο δεν έχω φθάσει και ομολογώ πως αυτό με αγχώνει. Περισσότερο δε με αγχώνει η συνειδητοποίηση πως ο λόγος που σταμάτησα αυτή τη διαδρομή, αρκετούς μήνες πριν, ήταν πως δεν κατάφερα να βρω την ηρεμία να συνεχίσω. Μάλιστα, ούτε σήμερα μάλλον τη βρίσκω, και όπως λένε και οι Αμερικάνοι: same shit, different day. Εγώ όμως λέω να δανειστώ έναν τίτλο από ένα πολύ αγαπημένο μου ντοκιμαντέρ που πραγματεύεται την black metal σκηνή: Until the light take us -και να πάει να γαμηθεί, εγώ θα διαβάζω κόμικ (του Alan Moore κατά προτίμηση).

Έτσι, λοιπόν, κάποτε στα τελευταία χρόνια του Λυκείου και στα πρώτα του Πανεπιστημίου είχα πείσει τον πατέρα μου να αγοράζει κάθε Τετάρτη (νομίζω) την Ελευθεροτυπία ώστε να φτάνει στα χέρια μου το περιοδικό 9 –ξέρετε εκείνο που είχε κόμικ(ξ)(ς) ή όπως στο διάολο γράφεται. Ήταν εκείνες οι μέρες που φοράγαμε τις ίδιες κάλτσες για μέρες και λιώναμε στα δωμάτιά μας άνευ λόγου και αιτίας. Τέτοια σαπίλα που ούτε μέχρι το περίπτερο δε μας έβγαζε δηλαδή. Μέσα, τώρα, στο εν λόγω έντυπο κάποια μέρα βρέθηκα να διαβάσω μια πραγματικά περίεργη ιστορία· ήταν φανερά sci-fi όμως δεν είχε να κάνει με αστροναύτες.

Ήταν στον Άρη, ναι, είχε εξωγήινους, ναι, αλλά άλλαζαν οι σκηνές και οι ήρωες φορούσαν ρούχα του 19^ου αιώνα. Μην τα πολυλογώ, ήδη το παράκανα. Δε μπορούσα να αντιληφθώ με τίποτα το concept, αργότερα όμως θα μάθαινα πως αυτό το λένε steampunk. Και θα κρατήσω εκείνη την αίσθηση: δεν έπιανα την ιστορία, δεν καταλάβαινα ακριβώς τι γίνεται και όμως για κάποιο σατανικό λόγο δεν μπορούσα να ξεκολλήσω. Σα να ρίξανε κάτι στο ποτό σου, να περνάς καλά αλλά να μην ξέρεις γιατί. Αυτή, φίλε αναγνώστη, υπήρξε και η πρώτη μου επαφή με τον Alan Moore και πιο συγκεκριμένα το έργο του The League of the Extraordinary Gentlemen.

Το συγκεκριμένο πόνημα του ιδιοφυούς βρετανού είναι σχετικά πρόσφατο αφού ξεκίνησε το 1999 και από ότι φαίνεται συνεχίζεται. Το concept του έχει να κάνει με τον συνασπισμό γνωστών λογοτεχνικών ηρώων της φανταστικής –και όχι μόνο- λογοτεχνίας στην υπηρεσία των μυστικών βρετανικών υπηρεσιών –με ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει… Είναι όλοι τους εκεί: η Mina Harker από τον Dracula του Bram Stoker, ο κυνηγός μεγάλων θηραμάτων Allan Quatermain από τα περιπετειώδη pulp αναγνώσματα της ύστερης βικτωριανής εποχής, ο Dr Jekyll από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Robert Louis Stevenson, o Αόρατος Άνθρωπος του Η.G Wells και ο αγαπημένος μου Captain Nemo -–τουλάχιστον όπως τον επανασυστήνει ο Moore- από τις 20.000 Λεύγες κάτω από τη Θάλασσα. Και αυτοί είναι μόνο η μία πλευρά, γιατί υπάρχουν και οι αντίπαλοί τους, αποθησαυρισμένοι πάλι από τις pulp αφηγήσεις πολύ περασμένων δεκαετιών, όπως ο Fu Manchu και ο αιώνιος αντίπαλος του Sherlock Holmes ο καθηγητής Moriarty.

Μέσα σε δώδεκα τεύχη όλοι τους θα βρεθούν από το ζενίθ στο ναδίρ και, μάλλον, στη λύτρωση -που όμως αφήνει μια πικρή γεύση. Εδώ δεν πρόκειται κανείς να εντυπωσιαστεί από τις εκπληκτικές εναλλαγές στο σενάριο ή από συγγραφικά αποφθέγματα που σου κολλάνε στο μυαλό –αν και υπάρχουν κάποιες συγκλονιστικές στιγμές όπως το τρομερά ιντριγκαδόρικο ερωτικό τρίγωνο/τετράγωνο στο οποίο εμπλέκεται ο Dr Jekyll ή η τιμωρία που επιφυλάσσει ο ίδιος στον Αόρατο Άνθρωπο.

Εδώ, κατά την άποψή μου, άλλα ήταν το ζητούμενου: το στυλ. Τόσο από πλευράς σχεδίου, όσο και από πλευράς χρήσης –όσο και αν σας φαίνεται περίεργο- μιας λεπτής πρόζας όσον αφορά την αφήγηση αλλά και σε έναν ακόμα πιο απρόσμενο τομέα: στο περιθώριο της ιστορίας, στα εξώφυλλα και τα οπισθόφυλλα αλλά πολύ περισσότερο στα τελείως επιμέρους: στην ταυτότητα των τευχών, στα περιεχόμενα, ακόμα και στις δεκάδες φανταστικές διαφημίσεις που κοσμούν –σε κάθε αρχή και κάθε τέλος- τα τεύχη με αισθητική τραβηγμένη από το τότε. Το στυλ με την πραγματική του έννοια δηλαδή, και όχι αυτή του lifestyle, αλλά με ένα αυθεντικό τρόπο που θυμίζει το άψογο ρολόι τσέπης που βγαίνει αργά από ένα γιλέκο κεντημένο στο χέρι κάποιου αληθινού τζέντλεμαν μιας παλιότερης εποχής.

Με αυτά και με αυτά η σειρά είναι ένα πανηγύρι ενδολογοτεχνικών αναφορών, με τη μία να διαδέχεται την άλλη, σε τέτοια πυκνότητα, που ίσως μπορεί να γίνει κουραστικό -ιδιαίτερα δε για όσους δεν κατατάσσουν εαυτόν στους μύστες της φανταστικής λογοτεχνίας. Για αυτούς που όμως το κάνουν το εν λόγω κόμικ μπορεί να εκτελέσει και χρέη Ευαγγελίου. Γιατί εκτός από τις εικονογραφημένες του σελίδες, στο τέλος κάθε τεύχους υπάρχουν και πρωτότυπα διηγήματα (;) του Moore που εγκιβωτίζονται στο The League of Extraordinary Gentlemen και πιάνουν όλο του φάσμα της λογοτεχνίας του φανταστικού, από τις πιο pulp μορφές της –βλέπε Clark Ashton Smith, μέχρι τον Ε.Α Poe και τον H.P Lovecraft και αγγίζοντας ακόμα και τον Jorge Luis Borges. Υπάρχει ακόμη και ένα εκτενές ταξιδιωτικό αφιέρωμα σε πάμπολλες φανταστικές γεωγραφικές γωνιές που σμίλεψαν οι φανταστικές πένες των πρωτοπόρων του είδους –ή η παγκόσμια μυθολογία σε αρκετές περιπτώσεις. Υπάρχει εν ολίγοις ένα διαμάντι, θαμμένο μέσα στη σκόνη των δεκαετιών και τους διαδρόμους του μυαλού του Moore, για όποιον έχει την αντοχή να ψάξει.

Τελικά, το The League of Extraordinary Gentlemen, χωρίς να χάνει σε ανθρωπιά –βασικό χαρακτηριστικό του Moore, σκηνοθεσία ή fun για τον αναγνώστη, είναι ένας τεράστιος φόρος τιμής σε όλες εκείνες τις αναφορές/όλους εκείνους τους συγγραφείς που αποτέλεσαν έμπνευση για το μυαλό του σεναριογράφου. Αυτό που καταφέρνει να κάνει ο Alan Moore είναι να κρυπτογραφήσει με πλουμιστό και χρυσοποίκιλτο τρόπο την πεμπτουσία της λογοτεχνίας του φανταστικού και να τη δωρίσει σαν άλλος Προμηθέας ξανά πίσω στους αναγνώστες του 21^ου αιώνα. Απλά το κάνει, νομίζω επίτηδες, με τέτοιο τρόπο που μειώνει την απόλαυση στους αμύητους και την αυξάνει σε τέτοιο βαθμό για τους μυημένους ώστε μια ανάγνωση να μην αρκεί. Για αυτό και μόνο όταν διαβάσω (ξανά) σε μέλλοντα χρόνο το κόμικ τούτο θα μπορώ να έχω πραγματικά εμπεριστατωμένη άποψη για αυτό. Μέχρι τότε όμως μπορώ να τον ευχαριστήσω που μου θύμισε και, κυρίως, ανανέωσε την καύλα μου για τη φαντασία στη λογοτεχνία. Την επόμενη φορά ελπίζω ίσως να μπορέσω να αποκρυπτογραφήσω το μυστικό που έχει σίγουρα κρύψει κάπου ανάμεσα σε αυτές του τις σελίδες…

υγ1: Αναφέρθηκα μόνο στα πρώτα δώδεκα τεύχη της σειράς. Κυκλοφόρησαν και άλλα στη συνέχεια που το magnus opus αυτό ταξίδεψε σε πιο πρόσφατα χρόνια: στις αρχές του 20^ου αιώνα, στα ψυχεδελικά 60s και στις κουφαμάρες του σήμερα.

υγ2: Στο graphic novel ονόματι Black Dossier που αποτελεί το σύνδεσμο ανάμεσα στην πρώτη φάση της σειράς και τη δεύτερη θα κάνω άλλη φορά ιδιαίτερη μνεία. Είναι τόσο μα τόσο ιδιαίτερο. Το αξίζει.

—————————————————————————————————————————————-

Διαβάστε επίσης:

Alan Moore Αφιέρωμα: Bάλτος να σου πετύχει | αρ.1

Αlan Moore Αφιέρωμα: Τσογλάνια from outer space | αρ. 2

Αlan Moore Αφιέρωμα: Mπάτμαν εναντίον (;) Τζόκερ | αρ.3

Αlan Moore Αφιέρωμα: Χιούμορ από την Κόλαση | αρ.4

Alan Moore Αφιέρωμα: Δεκατρείς σελίδες αριστούργημα | αρ. 5